Ex-ondernemer als ideale management buy-in

De ideale koper voor uw bedrijf is een jonge ex-ondernemer die zijn bedrijf recentelijk verkocht heeft daardoor het geld en ervaring heeft om nog een keer een rondje te maken. Maar er is ook een keerzijde: ‘Je kunt niet op alle borden evengoed schaken.’

De overnamemarkt voor het midden- en kleinbedrijf klimt inmiddels weer uit het dal. Lange tijd leken er genoeg kopers in de markt, maar twijfelden verkopende ondernemers of het wel een goed moment was om hun bedrijf in de etalage te zetten.

Langzaamaan kruipen deze ondernemers uit hun schulp, wat betekent dat de aanbodzijde groeit. Daarmee lijkt er weer een natuurlijke evenwicht op de MKB-overnamemarkt te ontstaan, maar marktvorsers voorzien voor de komende tijd wederom een onbalans, namelijk een tekort aan gekwalificeerde kopers met voldoende middelen.

Trend op de overnamemarkt

De verwachte schaarste aan kapitaalkrachtige en gekwalificeerde opvolgers is een potentiële rem voor de oplevende overnamemarkt. Maar het afgelopen jaar bespeuren overnameadviseurs een nieuwe trend die de verhoudingen tussen verkopers en kopers enigszins kan herstellen en voor de nodige deals kan zorgen. Er is namelijk een steeds groter wordende groep kopers op komst, de zogenaamde ondernemer buy-in (OBI).

De OBI’er is een ondernemer die zijn vorige bedrijf succesvol verkocht heeft en zich nu weer wil inkopen in een bestaand bedrijf. De OBI is in opkomst, omdat deze groep ondernemers niet meer tot aan hun pensioen in en aan hetzelfde bedrijf werken. Waar voorheen voor de entrepreneurs van de ‘babyboomgeneratie’ vaststond dat hun werkzame leven zich binnen één bedrijf afspeelt, zou dat voor een OBI’er een schrikbeeld zijn. Dit type bibbert van het vooruitzicht om hun hele carrière op dezelfde winkel te passen, omdat het zowel hun zakelijke als persoonlijke ontwikkeling in de weg staat.

‘Dit type ondernemer verkoopt zijn bedrijf veel makkelijker dan de vorige generatie’, legt Tom Beltman van Marktlink Fusies & Overnames uit. ‘OBI’ers kijken nadrukkelijk naar de levensfase van henzelf en van hun bedrijf. Daardoor realiseren ze zich eerder dat er waarschijnlijk iets moet gebeuren, wil de onderneming echt doorgroeien. Vaak is daar dan meer een managerstype of een kapitaalkrachtige partij voor nodig.’

Ondernemer buy-in versus management buy-in

De ondernemer buy-in schurkt dicht tegen de management buy-in (MBI) aan. De traditionele MBI’er is een manager van een grootbedrijf; ze keren de onderneming waar ze jarenlang gewerkt hebben de rug toe om zich in te kopen in een MKB-bedrijf om eigen baas te worden. Veel managers zijn de voorspelbaarheid, bureaucratie en het gebrek aan ondernemerschap beu. Echter, voor zichzelf beginnen door een onderneming vanaf scratch op te zetten, vinden ze te riskant. Een management buy-in betekent vaak een ontsnapping aan het keurslijf en de mogelijkheid op meer vrijheid.

De OBI’er heeft gecasht met de verkoop van zijn bedrijf, maar is dus nog lang niet klaar. Na een korte rustperiode - vaak als investeerder - begint het bij deze oud-ondernemers weer te kriebelen. Beltman: ‘Uiteindelijk zijn ze liever in control dan van een afstandje participeren. Veel van deze ‘jonge oud-ondernemers’ komen de overnamemarkt weer op om een bedrijf te kopen. Ze missen gewoon de spanning van het ondernemerschap.’

Ondernemingservaring is cruciaal

Het belangrijkste verschil tussen een OBI’er en een MBI’er is de (on-)ervarenheid aan ondernemerschap, die MBI’ers nog wel eens opbreekt. ‘De OBI’er heeft natuurlijk eerder met het MKB-bijltje gehakt’, concludeert Jasper ter Braak van BDO Corporate Finance, die tientallen MBI-transacties begeleidde. ‘Ik heb fantastische cv’s van managers voorbij zien komen, die ook nog eens veel verantwoordelijk op hun schouders droegen. Maar het zetten van de handtekening onder een factuur die van je eigen rekening afgaat, is toch echt iets anders dan werken met je jaarlijkse budget. Ondernemerservaring is momenteel cruciaal, want in het midden- en kleinbedrijf moet je meteen aan de bak.’

Door het vergaarde vermogen van hun bedrijfsverkoop kan een OBI’er de deal makkelijker met eigen geld financieren, wat in deze tijd goud waard is. Een MBI’er zal voor (een deel van) de financiering toch bij de bank moeten aankloppen, die beperkt is in haar kredietverlening door de aangescherpte kapitaaleisen. Een OBI’er kan dus de ideale koper zijn voor ondernemers die aan een volledige verkoop van hun bedrijf denken. 

Ter Braak: ‘Dat klinkt natuurlijk als muziek in de oren voor de meeste verkopende ondernemers.’ Bovendien denkt de BDO-adviseur dat de OBI’er helemaal niet zit te wachten om nog een tijdje met de verkoper op te trekken. ‘Ze weten inmiddels wel hoe het spelletje gespeeld moet worden, terwijl een MBI’er toch wat langer houvast wil hebben van de verkopende ondernemer.’

Gevaar van zelfoverschatting

Veel verkopers van MKB-bedrijven willen dat het bedrijf minimaal in de huidige vorm wordt voortgezet; ze zoeken naar een koper die hen weerspiegelt qua doorzettingsvermogen, leiderschap en commerciële drive. Deze eigenschappen zien ze gemakkelijker in een ondernemer dan in een strategische partij of een investeringsmaatschappij.

De OBI’er heeft dus een bak ondernemerservaringen een goedgevulde portemonnee. Kleeft er dan helemaal geen nadeel aan deze koper? ‘Een succesvolle ondernemer moet waken dat hij zichzelf niet overschat’, waarschuwt Beltman. ‘Dat het vorige bedrijf uitermate succesvol was, zal vast voor een groot deel aan hem gelegen hebben. Maar de rol van de andere medewerkers en een dosis geluk mogen echter niet onderschat worden. Een OBI’er wil nog wel eens te makkelijk denken dat ze een volgend bedrijf zo onder de knie hebben.’ 

Ter Braak vult hem aan: ‘Je kunt niet op alle borden evengoed schaken. Succes heeft ook een keerzijde, want het kan je lui en blind maken. Daar loert het gevaar: ben je als ondernemer nog scherp en anders-denkend? Daar moet je als verkopende ondernemer goed op letten.’