Valkuilen bij een bedrijfsovername

Bij een bedrijfsovername kan veel misgaan. Gedreven door ambitie gaan kopers vaak te snel en te ondoordacht te werk. Hoe zorgt u ervoor dat dit niet bij u gebeurt?

In dit artikel het verhaal van drie ondernemers over hun valkuilen en lessen die ze hebben geleerd bij hun bedrijfsovername.

Valkuil #1: bedrijfsovername zonder goed onderzoek

Monica Hensgens is mede-eigenaar van de Hensgens Mobiliteitsgroep, een bedrijf met vestigingen in Maastricht, Nieuwstadt, Roermond en Nijmegen. In 1998 besloot ze samen met haar broer een ander bedrijf over te nemen zodat ieder zijn eigen bedrijf kon runnen. In 2006 namen ze de Seat-dealer in Roermond over.

Die bedrijfsovername verliep allesbehalve soepel. ‘Ik dacht dat het een goed gestructureerd MKB-bedrijf was; zo werd het in het verkoopmemorandum en tijdens de onderhandelingen ook gepresenteerd. Daarbij ging het mij in de eerste instantie om het pand. Dit stond te koop voor een aantrekkelijk overnamebedrag. We hebben onze plannen gepresenteerd; de deal was heel snel gesloten. Ook Seat Nederland was enthousiast over onze plannen. Maar direct na de bedrijfsovername begon de ellende.’

Bedrijf bijna failliet

De garage had kort voor de overname op het punt gestaan om failliet te gaan. ‘Bijna alle medewerkers waren vertrokken. De vorige eigenaar had zijn bedrijf slecht geleid; hij was gestopt zonder zijn klanten in te lichten waardoor mensen massaal waren afgehaakt. Ex-medewerkers hadden uit wraak klantenbestanden meegenomen naar hun nieuwe werkgever. De voorraden klopten niet; veel onderdelen ontbraken of waren stuk. Ondertussen ben je als DGA maandenlang na de bedrijfsovername alleen maar bezig met puinruimen. Voordat alle lijken uit de kast zijn opgeruimd ben je zo een jaar verder. Het was een drama.’

Monica Hensgens: "Dit overkomt me geen tweede keer".

Hensgens heeft direct nieuwe medewerkers aangenomen. ‘Er moesten gewoon mensen zijn; punt uit. De verkoop deed ik zelf, ook om de markt goed te leren kennen. Pas later ben ik gaan selecteren op kwaliteit. Een jaar later was het team compleet. Vanaf dat moment kwam er rust in het bedrijf. Gek genoeg hebben we dat jaar toch nog met winst afgesloten.’

Huiswerk doen cruciaal bij een bedrijfsovername

Monica Hensgens heeft veel geleerd van haar Roermondse avontuur. ‘Mijn filosofie is dat je bij zakelijke beslissingen een goed gevoel moet hebben, maar ook je huiswerk moet maken. Dat ik geen voorwerk heb gedaan is natuurlijk mijn eigen schuld. Dat overkomt je geen tweede keer. Ik ben nu met een nieuwe strategische overname bezig waarbij ik beslagen te werk ga. Maar ik blijf erbij dat je bij een bedrijfsovername een goed gevoel moet hebben, anders kun je je nooit helemaal geven.’

Valkuil #2: Te veel betalen voor de bedrijfsovername

Coen Oostelbos, eigenaar van Oostelbos Installatietechniek, nam in 2002 een klein installatiebedrijf in Oss over. Oostelbos ontdekte zijn overnamekandidaat via een advertentie in een vakblad. Bij de eerste afspraak ging het al mis, want ze gingen er veel te onvoorbereid naar toe.

Oostelbos: ‘We waren gewoon slecht voorbereid. We hadden wel wat vooronderzoek gedaan, maar lang niet voldoende. De eigenaar had zijn accountant meegenomen, maar mijn compagnon en ik deden alles zelf; de waardebepaling van het bedrijf, de onderhandelingen, de uiteindelijke bedrijfsovername. Onze onderhandelingstechniek had inderdaad veel weg van handjeklap.’

Voorraden tegen inkoopsprijs

Achteraf het overnamebedrag veel hoger dan de waarde van het bedrijf dat we kochten. We hebben met name teveel betaald, zoals bijvoorbeeld de voorraden voor de inkoopsprijs. De helft of 25% was veel reëler geweest. Ook de winst van het bedrijf was te rooskleurig voorgesteld. Met een due diligence waren we daar snel achter gekomen. Daardoor hebben we langer tijd nodig gehad om op niveau te komen. Ik dacht direct: ‘dit overkomt me geen tweede keer.’

Strategische overname

Oostelbos heeft veel van zijn eerste bedrijfsovername geleerd. In 2010 heeft hij het Tilburgse installatiebedrijf Noord Brabant BV overgenomen, een MKB-bedrijf met 15 man personeel. Zijn nieuwste aanwinst begeeft zich in een nichemarkt: installatiebedrijf Noord Brabant faciliteert vooral sporthallen en zwembaden.

Noord Brabant kwam toevallig op mijn pad. De eigenaar, een man op leeftijd, wilde graag rustiger aan gaan doen en zijn bedrijf verkopen. In het begin voelde ik er weinig voor omdat het een totaal andere markt is. Later zag ik die overname juist als een kans. Als je vanuit verschillende vestigingen opereert, in ons geval drie, maakt dat een goede indruk op de klant; alsof je uit je jasje bent gegroeid".

Tijdens de overname van het bedrijf heb ik bedongen dat de eigenaar nog zeker een jaar in het bedrijf werkzaam is om van zijn netwerk te profiteren. Dat werpt nu al zijn vruchten af: bij één van zijn klanten, een zwembad hier in de regio, doen zij de verwarming en luchtbehandeling en wij het loodgieterwerk.’

Adviseur inschakelen

Deze keer heeft hij een overnameadviseur ingeschakeld. ‘Het kost wat, maar je krijgt er veel voor terug. Een dergelijk externe deskundige kan tijdens de onderhandelingen over de bedrijfsoverdracht wat harder optreden. Als overnemende partij moet je altijd rekening houden met een overdrachtsperiode waarbij je intensief met de voorganger moet samenwerken. Als de andere partij zich na de bedrijfsovername tekort gedaan voelt komt dat vaak bij je terug. Een intermediair is daarom geen overbodige luxe.’

Liggen er nog meer bedrijfsovernames in het verschiet? ‘Voorlopig niet. Je moet eerst financieel sterk staan en de ‘thuisbasis’ op orde hebben. Het gaat nu prima, maar als je je aandacht moet verdelen over teveel bedrijven, zit je later opgescheept met zwakke organisaties. Dus voorlopig laten we het hier even bij.’

Valkuil #3: Te veel geleend voor de bedrijfsovername

Bureau Strictly Finance, een bureau voor werving, selectie & detachering van Wim van den Nobelen, liep vanaf de oprichting in 2003 als een speer. Met een jaarlijkse omzetgroei van 100% steeg de waarde van het bedrijf erg hard. In 2007 had Van den Nobelen twintig man in dienst. Zijn huidige compagnon Toine Rullens kende hij toen al. ‘We waren elkaars sparringpartner. Hij was interimmer, ik was gespecialiseerd in finance.

Bekijk onze tips over hoe je een bedrijf overneemt:

Alles via de bank gefinancierd

Samen vormden we een goede match; in 2008 besloten we dan ook officieel te gaan samenwerken.’ Nog datzelfde jaar besloten ze een bedrijf te kopen. Namelijk NVA in Amstelveen; een detacheringbureau met 25 salarisadministrateurs. Zelf hadden ze 30 medewerkers in dienst. Na de bedrijfsovername hebben we alles onder de naam Strictly People ondergebracht. De financiering van de bedrijfsovername was gedaan via een banklening. ‘Met eigen geld kon het niet; als detacheringbureau moet je het loon van je medewerkers voorfinancieren. Pas maanden later wordt het geld door opdrachtgevers overgemaakt. We hadden ook fors geïnvesteerd in onze marketingactiviteiten; een nieuw logo, een nieuwe marketingcampagne.’

Bijzonder beheer

Medio 2008 brak de financiële crisis uit. De markt zakte in, contracten van gedetacheerden liepen af. ‘Het was ontzettend lastig om ze weer aan het werk te krijgen. We hebben direct contact met de bank gezocht voor een aanvullende financiering: ‘Help ons, dit gaat fout!’ Wekenlang hoorden we niets, tot we in december plotseling aangetekende brieven ontvingen. Bleken we opeens onder ‘bijzonder beheer’ te vallen, de speciale afdeling voor risicovolle ondernemingen.

Met de bank hadden we afgesproken dat we de aflossing van de lening tot twee keer toe een jaar konden uitstellen. In de kleine lettertjes stond echter ook dat de bank daar wel toestemming voor moest geven. Dat gebeurde dus niet, we moesten aflossen. Met de minimale inkomsten van zomermaanden die pas in oktober en november binnendruppelden lukte dat niet. Het eerste kwartaal van 2009 liep redelijk maar het tweede kwartaal zaten er opeens tien man op de bank.

Toen hebben we ons faillissement aangevraagd. In dat geval heb je nog enige zeggenschap over je schuldenlast. Zonder bedrijfsfinanciering van de bank konden we gewoon niet verder.’

Faillissement bekend maken

Na jaren van groei, moesten Van den Nobelen en Rullens hun medewerkers nu ineens vertellen dat het bedrijf niet meer bestond, doordat ze de bedrijfsovernamefinanciering niet konden aflossen. ‘Je schaamt je rot. Veertig mensen hadden hun lot in mijn handen gelegd. Voor mijn gevoel had ik vreselijk gefaald. Gelukkig konden we snel een doorstart maken omdat we geen stommiteiten hadden begaan.

In sommige medewerkers ben ik ronduit teleurgesteld. Mensen waar we veel in hebben geïnvesteerd qua aandacht en salaris hebben nooit meer wat van zich laten horen. Medewerkers die ik kort daarvoor had moeten ontslaan toonden zich juist heel loyaal en belangstellend. Ze vonden het vreselijk wat ons was overkomen, vroegen of ze konden helpen. Zoiets verwacht je niet.’

Nieuwe start

Met een bedrijfsfinanciering van de bank had Strictly People het zeker gered, zegt Van den Nobelen. ‘Een miljoen euro verlies trek je met financiële steun over een periode van vier, vijf jaar wel weer recht. Ik ben nog steeds boos over het feit dat ze ons hebben laten barsten.’ Met Strictly People varen Van den Nobelen en zijn compagnon inmiddels een heel andere koers. Klanten bepalen nu volledig welke fee ze willen betalen. ‘Gelukkig hebben we geen last meer van negatieve energie. Dat geeft ons extra kracht om te groeien, dat zit nou eenmaal in onze aard. We zoeken nu franchisenemers die thuis zijn in de IT, sales en techniek. Ondernemers die zich geroepen voelen, kunnen zich melden.’

Zelf een bedrijf (gedeeltelijk) overnemen? Bekijk hier het complete aanbod op Brookz.